قانون خدمت وظيفه عمومي

وزارت كشور
قانون خدمت وظيفه عمومي كه درجلسه روزيكشنبه 29/7/1363 مجلس شوراي اسلامي تصويب و درتاريخ 8/8/1363 به تاييد شوراي نگهبان رسيده وطي نامه شماره 6469/1مورخ 12/8/1363رياست جمهوري به نخست وزيري واصل گرديده است براي اجراءبه پيوست ابلاغ ميگردد.
نخست وزير -مير حسين موسوي

فصل اول -كليات
ماده 1-دفاع از استقلال و تماميت ارضي و نظام جمهوري اسلامي ايران وجان ومال و ناموس مردم وظيفه ديني و ملي هرفردايراني است و در اجراي اين وظيفه كليه اتباع ذكور دولت جمهوري اسلامي ايران مكلف به انجام خدمت وظيفه عمومي برابر مقررات اين قانون ميباشند و هيچ فرد مشمول خدمت وظيفه عمومي را جزدر موارد مصرحه در اين قانون نمي توان از خدمت معاف كرد.
تبصره 1-با توجه به اصل 151قانون اساسي واحد بسيج مستضعفين سپاه پاسداران انقلاب اسلامي موظف است دراسرع وقت امكانات آموزش نظامي اتباع اناث دولت جمهوري اسلامي ايران را با رعايت كليه موازين شرعي فراهم نمايد.براي انان الزامي نيست .
تبصره 2-وزارت آموزش و پرورش موظف است با همكاري نيروهاي مسلح آموزشهائي را كه زمينه ساز آمادگي دفاعي است طبق موازين اسلامي دربرنامه هاي آموزشي مقاطع تحصيلي راهنمائي ودبيرستان پيش بيني نمايد.اين آموزش براي دختران تنهادر زمينه هاي دفاع غيرانتظامي خواهد بود.
ماده 2-هر فرد ذكور ايراني از اول فروردين ماه سالي كه طي آن سال واردسن 19سالگي ميشودمشمول مقررات خدمت وظيفه عمومي خواهد شد.
ماده 3-سن مشمولان و افراد تحت تفكل از لحاظ خدمت وظيفه و يا معافيت ازآن تابع مندرجات اوليه اولين شناسنامه بوده وهرگونه تغييري كه بعدابه عمل آمده باشداز لحاظ وظيفه عمومي معتبرنخواهد بود.
تبصره -درصورتيكه اختلاف بين سن واقعي مشمول (طبق نظريه شوراي پزشكي مندرج در تبصره 1ماده 41اين قانون )و سن مندرج درشناسنامه اوليه بيش از 5 سال باشد،طبق نظر شوراي پزشكي عمل خواهدشد.
ماده 4-خدمت وظيفه عمومي 30 سال است و مراحل آن براي كليه مشمولان بشرح زير است :
الف -دوره ضرورن دوسال .و در صورتيكه مشمولان مازادبرنيازباشند شورايعالي دفاع ميتوانداين مدت را تا18ماه تقليل دهد.
ب -دوره احتياط 8سال .
ج -دوره ذخيره اول 10سال .
د-دوره ذخيره دوم 10سال .
تبصره 1-تاريخ شروع و پايان خدمت درمراحل احتياط وذخيره ازتاريخ پايان خدمت دوره ضرورت محاسبه ميگرددودر هرحال تاريخ خاتمه آن از سن 50سالگي تجاوز نخواهد كرد.
تبصره 2-در مواقع ضرورت و بسيج همگاني ممكن است افرادمشمول اين قانون تاسن شصت سالگي نيزاحضارشوند.
تبصره 3-مفاد بند الف اين ماده نسبت به مشمولاني مجري است كه از اول فروردين ماه سال 1363به خدمت اعزام شوند.
ماده 5-كليه مشمولان قادربه خدمت و بلامانع به خدمت دوره ضرورت اعزام ميشوندو پس از فراگرفتن آموزشهاي نظامي لازم بقيه خدمت دوره ضرورت رادر نيروهاي مسلح جمهوري اسلامي ايران انجام خواهند داد.تعيين ترتيب تقدم براي استفاده ازمشمول مزبوردرهريك ازسازمانهاي نظامي وانتظامي ونحوه سهميه بندي آنهاتوسط ستادمشترك ارتش جمهوري اسلامي تهيه وبه تصويب شورايعالي دفاع ميرسد.
تبصره 1-تعيين تعدادسهميه هريك ازتيروهاي نظامي وانتظامي ازمشمول هردوره به وسيله كميسيوني انجام خواهدشدكه ازنمايندگان نيروهاي مزبوروبه رياست رئيس اداره وظيفه عمومي تشكيل مي گردد.
تبصره 2-سپاه پاسداران انقلاب اسلامي مي تواندمشمول موردنيازخودرا درهردوره طبق ضوابط خاص پذيرش سپاه ازبين دارندگان دفترچه آماده بخدمت درهدسهميه تعيين شده انتخاب وقبل ازتاريخ اعزام آنان ليست اسامي آنهارابه اداره وظيفه عمومي اعلام مي نمايد.اين مشمول براي انجام خدمت وظيفه عمومي دراختيارسپاه قرارمي گيرد.
تبصره 3-نيروهاي نظامي وانتظامي موظفندطبق اصل 147قانوني اساسي پرسنل كادرثابت ووظيفه خودرابنابه درخواست دولت براي امورتوليدي عمراني تحقيقاتي بهداشتي ودرماني بارعايت كامل موازين عدل اسلامي در حدي كه به آمادگي رزمي آنهاآسيبي واردنيايددراختياردولت قراردهند
ماده 6-قانون خدمت نيروي انساني درماني وبهداشتي مصوب 24/9/58 شوراي انفلاب والحاقه هاواصلاحيه هاي بعدي آن ابقاءومشمولين مذكور درآن قانون پس ازطي دوره آموزش مقدماتي نظامي بعدازتامين نيازمنديهاي نيروهاي مسلح ادامه خدمت راتا5سال دروزارت بهداري انجام ميدهد
ماد7-قانون معافيت فارغ التحصيلان مراكزتربيت معلم ازخدمت وظيفه عمومي مصوب 27/2/58شوراي انقلاب ابقاءومشمولين مذكوردران قانون پس ازطي دوره آموزش مقدماتي نظامي بقيه خدمت مقرردرآن قانون رادر آموزش وپرورش انجام خواهندداد.
ماده 8-داوطلبان شغل معلمي خلباني درآموزشگاه فنون هواپيمائي به شرط سپردن تعهدوانجام ده سال خدمت وداوطلبان شغل تكنيسيني هواپيمائي به شرط سپردن تعهدوانجام ده سال خدمت وداوطلبان شغل تكنيسيني هواپيما دراين آموزشگاه به شرط سپردن تعهدوانجام دوازده سال خدمت ازانجام خدمت وظيفه معاف خواهندبود.
ماده 9-دانشجويان دوره چهارساله آموزشي شركت كشتيراني جمهوري اسلامي ايران به شرط سپردن تعهدوانجام 10سال خدمت دراين شركت پس ازطي دوره آموزش مقدماتي و تخصصي درنيروي دريائي وبر روي عرشه ناوهاي نيروي دريائي از انجام بقيه خدمت دوره ضرورت معاف خواهندبود.
ماده 10-انجام امورزيردرموردمشمولين وظيفه عمومي مستلزم ارائه مدرك دال بررسيدگي به وضع مشموليت آنان از اداره وظيفه عمومي ميباشدوفتوكپي مدارك ارائه شده از جمله منضمات ضروري پرونده متشكله ميباشد.
الف -شركت درآزمايشات رانندگي واخذگواهينامه .
ب -دريافت هرگونه وام و كمكهاي كشاورزي و صنعتي و دامداري و مسكن از طريق وزارتخانه هاو موسسات دولتي ووابسته به دولت و نهادهاي قانوني .
ج -كانديدا شدن جهت انتخابات مجلس شوراي اسلامي و سايرشوراها و انجمنهاي قانوني .
د-تحويل اصل گواهينامه يا پايان نامه دوره هاي تحصيلي ديپلم و بالاتراز وزارتخانه مربوطه .
ه -صدورپروانه كسب و اجازه اشتغال و عضويت درشركتهاي تعاوني .
و-ثبت هرگونه نقل وانتقال غيرقهري اموال بطورمستقيم وغيرمستقيم دردفاتراسنادرسمي .
ز-دريافت مستمري از سازمانهاي دولتي ووابسته ونهادهاي قانوني .
ح -استخدام به هرصورت (رسمي ،پيماني ،روزمزدوخريدخدمت )دروزارتخانه ها و موسسات دولتي ووابسته به دولت ونهادهاي قانوني و شركتهاي دولتي .
تبصره 1-درمواردي كه ضرورت يا حرج ايجاب كندكه معاملات مشمول ثبت گردد،ماننداموال مشترك كه عدم ثبت اموال مشمول موجب زبان مالي برشركاء ديگر گردد،ثبت اموال مشمول بلامانع است .تشخيص موضوع به عهده محاكم صالحه است .
تبصره 2-سايراموري كه درديگرقوانين منوط به روشن شدن وضعيت خدمتي مشمول ميباشد،به قوت خودباقي است .
ماده 11-درزمان جنگ وبسيج همگاني درصورت لزوم كساني كه به علتي درزمان صلح ازمعافيت خدمت دوره ضرورت استفاده نموده اند،نيزبه خدمت احضارو ازحقوق و مزاياي مشمولين دوره احتياط هم طبقه خود استفاده خواهندنمود.
ماده 12-كارگران ومستخدمين موسسات دولتي ونهادهاي قانوني و سازمانهاي وابسته به دولت كه خدمت دوره وظيفه عمومي راانجام ميدهندپس از پايان خدمت مجددابه كار اوليه خوداشتغال خواهند يافت و كارفرمايا مسئولين مربوطه مكلفندآنان را به كار اوليه خودبگمارند.
تبصره 1-درموردموسسات خصوصي كارفرمايا مسئولين مربوطه درصورتي مكلفندآنان را به كار اوليه خودبگمارندكه درقرارداداستخدام اين مسئله شرط شده باشد.
تبصره 2-آئين نامه اجرائي اين ماده توسط وزارتين كشورو كار و اموراجتماعي و سازمان اموراداري واستخدامي كشور تهيه و به تصويب هيات وزيران خواهدرسيد.
ماده 13-مشمولاني كه باطي دوره دانشكده هاوآموزشگاههاي نظامي و انتظامي براي خدمت دركادرثابت استخدام شوندمدت تحصيل آنهاجزء خدمت دوره ضرورت محسوب خواهدشدواگرمدت تحصيل ازدو سال كمترباشد ازدوره خدمت آنان به نسبت كسري خدمت تا دوسال جزءخدمت دوره ضرورت محسوب ميشود.
تبصره 1-آن عده از محصلين مراكز آموزشي كادرثابت نيروهاي نظامي و انتظامي كه قبل از نيل به درجه يا پايان دوره آموزش (در مورد كميته و سپاه )مستعفي يا اخراج شوند دو سال خدمت دوره ضرورت را بدون احتساب مدت قبلي انجام خواهندداد.درصورتي كه محصلين بعلت بيماري يا عدم صلاحيتي كه ناشي از اعمال ارادي آنان نباشدبركنار گردندمدت تحصيل جزءخدمت دوره ضرورت آنان محسوب خواهدشد.
تبصره 2-افسران و همافرمان و درجه داران كادرثابت و اعضاءثابت سپاه پاسداران و كميته انقلاب اسلامي درصورتي كه بموجب مقررات استخدامي مربوطه خدمت مستعفي يا اخراج شوند مدت تحصيل آنان قبل از نيل به درجه يا پايان دوره آموزشي (درموردكميته يا سپاه ) جزو خدمت دوره ضرورت محسوب نخواهد شدو اگر بعد از نيل به درجه يا پايان دوره آموزشي از خدمت مستعفي يا اخراج گردندو مدت خدمت آنان از دوسال كمتر باشدبقيه خدمت دوره ضرورت راتا دوسال با درجه سربازي وظيفه انجام خواهند داد.
ماده 14-مشمولاني كه بعنوان كارمند رسمي با تعهد 9 سال خدمت در نيروهاي نظامي و انتظامي استخدام شوندپس از انجام نعهدمزبور از خدمت دوره ضرورت معاف خواهند شد.مدت تعهدكزبوردر نقاط بدآب و هوا6سال ميباشد در صورتي كه كاركندان فوق الذكر از گروه پزشكي و فني كه داراي مدرك فوق ديپلم به بالا در اين دو رشته ميباشند مدتهاي فوق به ترتيب 6سال و 4سال خواهد بود.
تبصره 1-ان عده از كارمندان فوق كه به علت انتزاع قسمت مربوطه از نيروهاي نظامي و انتظامي به يكي از وزارتخانه هاياسازمانهاي دولتي ووابسته به دولت يا شهرداري و هلال احمر يانهادهاي قانوني منتقل شوند،بقيه مدت تعهدخودرا درسازمان جديد انجام خواهدداد.
تبصره 2-سازمانهاي استخدام كننده كارمندان مشمول فوق موظفند در طول مدت خدمت مورد تعهدبه كارمندان مزبور آموزش نظامي عمومي بدهند.
تبصره 3-كارمندان فوق كه قبل از انجام خدمت موردتعهدبنا به تشخيص نيرو يا سازمان مربوطه به عللي خارج از اعمال ارادي خود از خدمت بركنار شوند،در صورتيكه مدت خدمت انان در نقاط عادي و بدآب وعواو حداقل به ترتيب به 5سال و 3سال بالغ گردد،از انجام خدمت دوره ضرورت معاف خواهند بود.و چنانچه كمتراز مدتهاي مذكور خدمت نموده باشندبه ازاء هر يكسال كسري 4ماه خدمت دوره ضرورت انجام خواهند داد.
و در هر حال خدمت دوره ضرورت اين قبيل از كارمندان كمتراز4ماه نخواهد بود.
ماده 15-سربازان وظيفه اي كه حين انجام خدمت دوره ضرورت داشتن حداقل گواهينامه دوره ابتدائي و با تعهد5 سال خدمت پيماني براي خدمت در مشاغل سازماني مورد نيازنيروهاي نظامي وانتظامي استخدام گردند،تادو سال از خدمت آنان در صورت انجام تعهدبه منزله خدمت دوره ضروت محسوب خواهد شدو در صورتي كه قبل از خاتمه تعهدبه هر علت از خدمت مستعفي و يا بركنار گردند،چنانچه مشمول معافيتهاي قانوني نباشندبدون احتساب مدت تعهدانجام شده بقيه خدمت دوره ضرورت را برابرقانون انجام خواهند داد.
ماده 16-كليه مشمولاني كه وارد خدمت دوره ضرورت ميشوند طبق آئيننامه هاي ارتش جمهوري اسلامي ايران نسبت به انقلاب اسلامي و نظام جمهوري اسلامي و قانون اساسي و مقام رهبري (فرماندهي كل نيروهاي مسلح جمهوري اسلامي ايران )سوگند وفاداري يادخواهندكرد
فصل دوم -احضاربراي دوره ضرورت
ماده 17-درمواقع ضروري ممكن است بنا به مقتضيات يا پيشنهاد شورايعالي دفاع و فرمان فرماندهي كل نيروهاي مسلح جمهوري اسلامي ايران (مقام رهبري )مشمولين وظيفه عمومي دوره ضرورت بيش از دو سال بخدمت ادامه داده و يا قبل از خاتمه دو سال از خدمت مرخص شوند كه در صورت اول به ميزان دو برابر خدمت اضافي از ادوار خدمت آنان در دوره هاي احتياط و ذخيره كسر ميشود.
ماده 18-به وضع مشمولان خدمت وظيفه عمومي يكسال قبل از اعزام به خدمت دوره ضرورت يعني در ساليكه مشمولان در ان سال واردسن 19 سالگي ميشوند رسيدگي خواهد شد.
ماده 19-كسانيكه به سن 19سالگي ميرسند پس از انتشار آگهي احضار موظفندبراي روشن نمودن وضع مشموليتشان به سازمان وظيفه عمومي محل تولد مراجعه و خود را معرفي نمايندو در صورتيكه در خارج از محل تولداقامت داشته باشندميتوانند به سازمان وظيفه عمومي محل اقامت خود مراجعه كنند.
مشمولان مقيم خارج از كشوربايد به نمايندگي كنسولي يا سياسي دولت جمهوري اسامي ايران در كشور محل اقامت خود ودرصورت نبودن آن به نزديكترين نمايندگي كنسولي يا سياسي دولت جمهوري اسلامي ايران مراجعه كنند.
ماده 20-اداره ثبت احوال هر محل مكلف است صورت اسامي متولدين ذكورشهرستان يا بخشهاي حوزه ماموريت خود را كه در سال بعد بايد به وضع مشموليت آنان رسيدگي شود،بطور تفكيك در 4 نسخه تهيه وتا اول آذر ماه سال به مراجعي كه براي رسيدگي به امر وظيفه عمومي تعيين شده و يا خواهد شد تسليم كند.
فصل سوم -رسيدگي
ماده 21-حوزه هاي وظيفه عمومي تهران و مراجعي كه در هر يك از مراكز شهرستانها و بخشها مسئول رسيدگي به امور وظيفه عمومي محل ميباشند زيرنظر ژاندارمري جمهوري اسلامي ايران انجام وظيفه خواهند نمود.
تبصره 1-رئيس اداره وظيفه عمومي از نظر سازماني معاون فرمانده ژاندارمري كل در امر وظيفه عمومي بوده بنا به پيشنهادفرمانده ژاندارمري جمهوري اسلامي ايران و تصويب وزير كشور تعيين ميگردد. تبصره 2-رئيس اداره وظيفه عمومي موظف است كليه دستورالعمل ها و بخشنامه ها و اطلاعيه هايي را كه به نحوي به نيروهاي نظامي و انتظامي و مراجع قضائي مرتبط باشند و امور اجرائي مربوطه را در شورايي كه با شركت نمايندگان وزارت كشور،ستاد،مشترك ستادمركزي سپاه و داديار به نمايندگي ديوانعالي كشور زير نظر رئيس اداره وظيفه عمومي تشكيل ميشود،هماهنگ نمايد.
ماده 22-نمايندگان كنسولي دولت جمهوري اسلامي ايران در كشورهاي خارج مسئول اجراي مقررات قانون وظيفه عمومي نسبت به مشمولان مقيم حوزه هاي ماموريت خود ميباشند و موظف اند به وضع مشموليت آنان رسيدگي كرده و نتيجه اقدامات را از طريق وزارت امور خارجه به اداره وظيفه عمومي اعلام دارند.
ماده 23-مشمولاني كه براي تحصيل به خارج از كشور مسافرت ميكنند پس از ترك تحصيل يا فراغ از تحصيل همچنين مشمولاني كه پس ازاحضار بخدمت طبق آئيننامه اجرائي اين قانون بطور موقت به خارج ازكشور مسافرت ميكنند در پايان مدت تعيين شده بايد جهت رسيدگي به وضع مشموليتشان خود را به سازمانهاي وظيفه عمومي داخل كشورمعرفي كنند.
ماده 24-به وضع مشمولاني كه اداعاي تكفل نماينددر مراكزشهرستانها و بخشها توسط هياتي مركب از اشخاص زير رسيدگي ميشود. الف -بخشدار محل يا نماينده او.
ب -رئي سازمان وظيفه عمومي محل يا نماينده او.
ج -نماينده دادستان شهرستان و درصورت نبودن دادسراو وجوددادگاه صلح ،نماينده دادگاه .
ه -يكنفر از نمايندگان شوراي اسلامي شهرستان يا شوراي اسلامي بخش يا شهر به معرفي شوراي مربوطه .
ماده 25-در صورتيكه مشمول يا افرادي از بستگان او كه مدعي كفالت مشمول نسبت به خود هستندادعا نمايند كه حقي از آنان تضييع شده است همچنين هر يك از اعضاي هيات رسيدگي و يافرمانده رده سازماني بالاتر و يا رئيس اداره وظيفه عمومي ميتوانند باذكر دليل موجه به راي صادره از هيات رسيدگي اعتراض نمايند وپرونده مشمول در هيات رسيدگي تجديد نظرمطرح وراي هيات مزبور به استثناي موارد منطبق با ماده 29اين قانون قطعي و غير قابل اعتراض است . اعتراض به راي سربازي مانع اعزام مشمول به خدمت وظيفه نميباشد
ماده 26-هيات رسيدگي تجديد نظر در سازمان وظيفه عمومي تهران و مراكز هنگها و گردانهاي مستقل ژاندارمري با شركت اشخاص زيرتشكيل ميشود.
الف -فرماندار يا معاون او.
ب -در سازمان وظيفه عمومي تهران رئيس سازمان يا جانشين او،در هنگها و گردانها مستقل ژاندارمري فرمانده هنگ يا گردان مستقل يا معاون آنها.
ج -فرمانده سپاه شهرستان يا يكي از دادياران .
فرمانده سپاه شهرستان يا قائم مقام وي .
ه -يك نفر به انتخاب شوراي اسلامي شهرستان مربوطه . ماده 27-در مورد موارد24و26تشكيل جلسات با دو سوم اعضاء وتصويب با اكثريت مطلق آراءاعضاء خواهد بود.
ماده 28-در صورتيكه حداكثرظرف مدت 5سال از تاريخ صدور راي هيات تجديد نظر معلوم شودكه نظر هيات رسيدگي تجديد نظر منطبق بااصول وقوانين جاري نبوده اهميت آن به حدي باشدكه در وضع مشمول موثر باشدپرونده به وسيله رئيس اداره وظيفه عمومي به يكي ازهياتهاي رسيدگي تجديدنظر ارجاع خواهد شد و نظراين هيات قطعي ولازم الاجراء است .
ماده 29-در صورتيكه در حين انجام خدمت دوره ضرورت مشمول يا يكي از كسان تحت تكفل او ادعاي كفالت كند فرماندهان و روساي مربوطه مكلفند مراتب را به حوزه هاي وظيفه عمومي ياگروههاي اعزام كننده مشاراليه اعلام دارندكه در اسرع وقت وضع مشمول در هيات رسيدگي مطرح و تصميم مقتضي اتخاذ شود.
ماده 30-به اداعاي كفالت مشمولاني رسيدگي ميشودكه غيبت نداشته باشندمگر اينكه كفالت مشمولاني رسيدگي ميشودكه غيبت نداشته باشند مگر اينكه در موقع احضار و در طول مدت غيبت و حين رسيدگي حائز شروط كفالت استفاده خواهند كرد.(با در نظر گرفتن 55).
تبصره -رئيس اداره وظيفه عمومي يا نماينده او در صورتيكه دلائل و مدارك مثبته اي مبني برمعافيت از خدمت در پرونده موجودباشد ميتواندبراي يك دوره دستور عدم اعزام صادر نمايد.
مبحث چهارم -معافيتها
بخش اول -معافيت تحصيلي
ماده 31-دانش آموزان دانشسراها و دانش آموزان چهار ساله آخردوره متوسطه و هنرآموزان هنرستانها وآموزشگاههاي فني و حرفه اي كه ارزش تحصيلي ديپلم آنها از طرف مراجع صلاحيت دار معادل متوسطه كامل شناخته شده تحصيل نمايند و دانشجويان وهنرجويان ودانشگاهها و موسسات آموزش عالي اگر در حيت تحصيل به سن مشموليت برسند تا زمانيكه به تحصيلات خود ادامه مي دهنداز اعزام به خدمت دوره ضرورت معاف خواهند بود.
ماده 32-طلاب علوم ديني كه قبل از رسيدن به سن مشموليت ويااعزام هم طبقه خود طبق ضوابط شوراي مديريت حوزه علميه قم ويانماينده رسمي آن در شهرستانها به تحصيل شتغال ورزند تحصيل ميتوانند از مزاياي ماده 31قانون استفاده كنند.ارزشيابي ميزان تحصيل باشوراي مديريت و يا نماينده آن خواهد بود.
تبصره – مشمولان ديپلمه كه دوره سطح و يا حداقل 6سال دوره خارج را گذرانده باشنمد به ترتيب همانند مشمولان ليسانس و دكترخواهند بودو چنانچه بدون ديپلم دوره هاي مذكور را گذرانده باشندهمانند مشمولان فوق ديپلم و فوق ليسانس ميباشندو در هر صورت طلابي كه بدرجه اجتهادنايل گردند همانند مشمولين دكترا ميباشند.
ماده 33-صدور كارت معافيت تحصيلي دانش آموزان و هنر جويان و دانشجويان طلاب علوم ديني موكول به گواهي اشتغال به تحصيل آنان از طرف مقالات صالحه بوده و مدت اعتبار ان يكسال تمام است .
ماده 34-دانش لاموزان و هنر جويان ودانشجويان و طلاب علوم ديني مشمول به محض ترك تحصيل با اخراج و يا فراغ از تحصيل بايدبراي انجام خدمت دوره ضرورت خود را معرفي كنند.
مقامات مكلفند اسامي اين قبيل مشمولان را با ذكر مشخصات كامل و بدون تاخير به سازمان وظيفه عمومي محل ارسال دارند.
تبصره 1-مشمولاني كه با داشتن تحصيلي در خارج از كشورتحصيل ميكنند پس از ترك تحصيل يا فراغ از تحصيل موظفند حداكثر ظرف يكسال خود را به سازمانهاي وظيفه عمومي مربوط در داخل كشور معرفي كنند.
تبصره 2-مقامات مسئول حسب مورد موظفند ارزش تحصيلي اين قبيل مشمولان را از تاريخ تسليم مدارك ظرف دو ماه تعيين و به آنان تسليم و مراتب را به اداره وظيفه عمومي اعلام كنند.
ماده 35-مشمولان ديپلمه كه با داشتن برگ اماده به خدمت يا برگ معافيت از خدمت دوره ضرورت در مسابقه ورودي يكي از دانشگاههايا موسسات آموزش عالي داخل كشور قبول شده تا زماني كه به تحصيل اشتغال دارند،مي توانند از معافيت تحصيلي استفاده نمايندمشروط به اينكه داراي غيب غير موجه نباشند -اين عافيت فقط براي يكبار داده خواهد شد.
و بنا به گواهي وزارت فرهنگ و آموزش عالي حائز شروط اشتغال به تحصيل درخارج از كشورباشند و ادامه تحصيل آنان در رشته هاي مورد وزارت فرهنگ واموزش عالي باشد ميتوانند با استفاده از مقررات معافيت تحصيلي براي ادامه تحصيل به خارج از كشورمسافرت كنند.
ماده 37-دانش اموزاني كه قبل از سن مشموليت بخواهند در خارج از كشورادامه تحصيل دهند در صورتيكه مورد تاييد وزارت آموزش و پرورش باشد ميتوانند از معافيت تحصيلي براي ادامه تحصيل درخارج از كشور استفاده نمايند.
تبصره -فرزندان ايرانيان مقيم خارج از كشور و فرزندان مامورين ثابت دولت جمهوري اسلامي ايران در خارج از كشور همچنين كساني كه قانونا تحت كفايت يا ولايت قانوني آنها هستند تااخذ ديپلم از مقررات اين ماده مستثني بوده و ادامه تحصيل انان در رشته هاي عالي و دانشگاهي با تاييدوزارت فرهنگ وآموزش عالي بلامانع خواهد بود.
ماده 38-آئيننامه اجرائي مواد اين بخش از طرف وزارتخانه هاي كشور دفاع ،سپاه ،آموزش و پرورش و فرهنگ وآموزش عالي و با كسب نظراز شوراي مديريت حوزه علميه قم و اداره وظيفه عمومي تهيه و تصويب و به موقع اجراء گذاشته خواهدشد.
بخش دوم -معافيت پزشكي
ماده 38-مشمولان خدمت وظيفه عمومي از نظر وضع عمومي از نظر وضع مزاجي و استعدادجسمي و رواني به چهاردسته بشرح زير تقسيم ميشوند: 1-كساني كه از نظر جسمي ء رواني سالم و قادر به انجام خدمت هستند
2-كسانيكه بعلت نقص عضو يا ابتلاء به بيماري از سلامتي كامل برخوردارنبوده اما قادربه انجام خدمت در امور رزمي ميباشند.
3-كسانيكه بعلت عدم رشديا ابتلاء به بيماري موقتا قادر به انجام خدمت دوره ضرورت نيستند.
4-مشمولاني كه بعلت نقص عضو يا ابتلاء به بيماري جسمي و يارواني بطور دائم قادر به انجام خدمت دوره ضرورت نيستند.
تبصره 1-نحوه طبقه بندي مشمولان طرز معاينه وضوابط معافيت پزشكي آنها به موجب آئيننامه معاينه پزشكي مشمولان خدمت وظيفه عمومي خواهدبود كه وسيله ستاد مشترك تهيه و به تصويب وزارتخانه هاي بهداري ،كشور،دفاع ،و سپاه پاسداران انقلاب اسلامي خواهد رسيد.
تبصره 2-مشمولان موضوع بند2اين ماده كه براي انجام خدمت درمشاغل غير رزمي نيروهاي نظامي يا انتظامي اختصاص داده ميشود،آن قسمت از برنامه آموزش علمي و نظامي را كه به تشخيص كميسيون پزشكي مراكز آموزش نيروهاي مسلح با سلامتي آنان منافات داشته باشدانجام نخواهد داد.
ماده 40-به مشمولاني كه به علت ابتلاء به بيماري موقتاقادربه انجام خدمت دوره ضرورت نباشندبراي مدتي كه شوراي پزشكي تعيين مي نمايد و در هرحال متجاوز از يك سال نخواهد بودمعافيت موقت پزشكي داده خواهد شدو در سال دوم در صورت ادامه بيماري به همان نحو اقدام و چنانچه در سال سوم نيز قادربه انجام خدمت نباشند بطور دائم از خدمت دوره ضرورت معاف خواهند شد.
تبصره 1-مشمولان پزشك فقط در صورتي معاف دائم از خدمت دوره ضرورت شناخته ميشوند كه قادر به اشتغال به حرفه طبابت نباشند.آن تعداد از مشمولين خدمت دوره ضرورت پزشك كه از سلامتي كامل برخوردار نيستند ليكن قادر به طبابت ميباشند،به خدمت دوره ضرورت اعزام مي گردندوبرابر نظر شوراي پزشك از خدمت سنگين معاف خواهند شد.
تبصره 2-در زمان جنگ يا بسيج همگاني ميتوان افرادي را كه در زمان صلح به علل پزشكي يا تكفل از خدمت دوره ضرورت معاف شده اند نيز به خدمت احضار كرد.
ماده 41-معينه مشمولان وسيله يك نفر پزشك از نيروهاي مسلح انجام ميشودودر صورت نبودن پزشك از نيروهاي مسلح از پزشكان غيرنظامي كه صلاحيت آنان وسيله بهداري محل و فرماندار يا بخشدارمحل تاييد شده باشداستفاده خواهد شد.
تبصره 1-اظهار نظر در مورد معافيت پزشكي مشمولان انجام شودوراي اكثريت اين پزشكان معتبر است .
تبصره 2-مديران عامل بهداري هر استان موظفند پزشكان مورد نياز شوراهاي پزشكي موضوع تبصره را تعيين وبه بهداري محل معرفي نمايند ماده 42-در صورتيكه مشمولان در حين خدمت دوره ضرورت مبتلا به نقص عضو يا بيماريهائي شوند كه پس از اتمام مدت معالجه كه كمتر از6 ماه نباشد وطبق نظر شوراي پزشكي بيمارستانهاي مسلح جمهوري اسلامي كه مورد تاييد عقيدتي -سياسي در نيروي مربوطه هستندقادربه انجام خدمت نباشند از انجام بقيه خدمت دوره ضرورت معاف خواهندبود. تبصره -دوران معالجه مشمولان موضوع اين ماده جزوخدمت دوره ضرورت آنان محسوب ميگردد.
ماد43-چنانچه رئيس اداره وظيفه عمومي ظرف 5سال بنحوي اطمينان حاصل نمايدكه مشمولي با تقلب و دسيسه در معاينه پزشكي معافيت اخذنموده يا برخلاف اين قانون و آئيننامه معاينه ومعافيت پزشكي از خدمت دوره ضرورت معاف تشخيص داده شده از اين قبيل مشمولان توسط شوراي عالي پزشكي كه از 5 نفر از پزشكان نيروهاي مسلح جمهوري اسلامي ايران تشكيل ميگردد معاينه مجدد بعمل خواهد آمد و نظر اين شورا قطعي ولازم الاجراءاست .
بخش سوم -معافيت كفالت
ماده 44-مشمولان زير حسب مورد از انجام خدمت دوره ضرورت معاف ميباشند:
الف -يگانه مراقب و نگهدارنده پدر يا جديا برادر و يا مادر يا جده يا خواهر كه قادر به اداره امور خود نباشند.
ب -يگانه سرپرست و نگهدارنده برادر يا خواهرصغير.
ج -يگانه سرپرست خواهر مجرد در صورتيكه تا سن 24سالگي مجردباشند د-از 2يا3برادر واجد شرايط اعزام به خدمت يكي از آنان تاخاتمه خدمت ديگري به خدمت دوره ضرورت يا احتياط اعزام نخواهد شد.و ترتيب تقدم در اعزام برمبناي سن مشمول خواهد بود.
ه -مشمولين غيرغايبي كه داراي همسر فرزندتحت تكفل ميباشند تا تصويب و اجراي لايحه مذكور در ماده 55اين قانون در زمان صلح . بديهي است پس از تصويب و اجراي لايحه مذكور بشرط نداشتن مانع ديگري مشمولين فوق بخدمت اعزام خواهند شد.
تبصره 1-مشمولان بندهاي الف و ب چنانچه در 5 سال متوالي داراي شرايط معافيت موقت از خدمت باشند در پايان سال پنجم به آنها معفيت در زمان صلح داده خواهد شد.و مشمولين بند ج تا پايان سن 24سالگي خواهر مي توانند سالانه از معافيت موثت استفاده و سپس بشرط نداشتن مانع ديگري به خدمت اعزام شوند.
تبصره 2-مشمولاني كه براي انجام خدمت وظيفه عمومي احضار ميشوند در صورتيكه در تاريخهاي معينه بدون عذر موجه خودرا معرفي نكنند از معافيت موضوع اين ماده محروم ميشوند .(با توجه به ماده 55).
ماده 45-با مشموليني كه پدر يا برادر آنها ار تاريخ 19/10/56 در راه به ثمر رسيدن انقلاب اسلامي و استمرار آن معمول يا اسير يا مفقود الاثر شده يا بشوندبه ترتيب زير رفتارشد:
الف -در صورتيكه يگانه فرزند ذكور خانواده معمول باشند كه طبق نظر شوراي پزشكي به تنهايي قادر به اداره امور شخصي خودنباشند از انجام خدمت دوره ضرورت و احتياط معاف دائم خواهند شد.
ب -چنانچه داراي برادر صغير يا برادر معلول يا اينكه يگانه اولاد ذكور باقيمانده خانواده اسير و مفقود الاثر باشند،طبق تبصره 1 ماده 44 عمل خواهد شد.
تبصره -شرايط اسير و مفقود الثر و معلول شناخته شدن و خانواده آنان در آئيننامه اجرائي اين قانون پيش بيني خواهد شد.
ماده 46-مشمولاني كه ادعاي كفالت ميكنند ميتوانند مدارك لازم را پيش از اعزام به حوزه وظيفه عمومي محل سكونت خود تسليم كنند. تحقيقات لازم نسبت به ادعاي كفالت اين فبيل مشمولان و همچنين تصديق صحت مندرجات استشهاد ومدارك آنهابا شهرباني وياژاندارمري خواهد بود.
تبصره -در هر سال كه مشمولان سالم و بلامانع ،نياز نيروهاي مسلح جمهوري اسلامي را تامين نموده باشند به مشمولان بند 2ماده 39 و مشمولاني كه داراي معافيت موقت و معتبر بمدت 2سال باشند معافيت دائم در زمان صلح داده خواهد شد.
فصل پنجم آموزش نظامي مشمولان و درجات و حقوق و مزاياي آنان
ماده 47-كليه مشمولان طبق برنامه و مدتاموزشس كه از طرف ستاد مشترك ارتش و ستاد مركزي سپاه تنظيم ميگردد دوره آموزش مقدماتي نظامي را طي خواهند كرد.
تبصره 1-مشمولان فوق ديپلم جهت طي دوره درجه داري وظيفه به مراكز آموزشي و فرهنگي اعزام و پس از گذراندن دوره مقدماتي و تخصصي و داشتن سلامت جسمي و رواني و صلاحيت اخلاقي و سياسي به يكي ازدرجات گروهباني وظيفه نائل ميشونددر غير اينصورت بادرجه افرادي وظيفه بخدمت ادامه خواهند داد.
تبصره 2-مشمولان ديپلمه و پائين تر پس از طي دوره مقدماتي با درجه افرادي وظيفه به خدمت درنيروها وسازمانهاي مربوطه مشغول خواهندشد.
تبصره 3-در موارد ضروري نيروها وسازمانهاي نظامي وانتظامي مجاز خواهند بود تعدادي از مشمولان ديپلمه رادر مورد نياز براساس ضوابط مندرج درآئيننامه اجرائي اين قانون انتخاب و جهت طي دوره درجه داري وظيفه به مراكز آموزشي و فرهنگي اعزام دارند.
ماده 48-مشمولان ليسانسه و بالاتر پس از طي دوره آموزشي مقدماتي نظامي و موفقيت درآزمايشهاي آن در صورتي كه از لحاظ اخلاقي و سياسي مكتبي شايسته داشته باشند پس از طي دوره آموزش افسري وظيفه و موفقيت درآزمايشهاي آن دارندگان دانشنامه دكترا به درجه ستوانيكمي و سايرين به درجه ستوان دومي نائل خواهند شد.
تبصره 1-در صورتيكه مشمولان موضوع اين ماده در آزمايشهاي دوره مقدماتي نظامي مردود شوند و يا طبق نظر شوراي مركز آموزشي از لحاظ جسمي -مكتبي و اخلاقي صلاحيت لازم جهت نيل به درجه افسري را نداشته باشندبراي طي دوره درجه داري اعزام خواهند شد.
تبصره 2-در صورتي كه مشمولان موضوع اين ماده در آزمايشهاي دوره آموزشي افسري وظيفه مردود گردند يا از لحاظ مكتبي و اخلاقي واجد صلاحيت نيل به مقام افسري برحسب تشخيص شوراي مركز آموزشي مربوط نباشندبقيه خدمت دوره ضرورت را در يكي از درجات گروهباني وظيفه انجام خواهند داد.
تبصره 3 -در صورتي كه مشمولان موضوع اين ماده در هي يك ازمراحل آموزشي به علل سياسي و امنيتي واجد صلاحيت نيل به مقام افسري تشخيص داده نشوند بقيه خدمت دوره ضرورت را مانندافراد وظيفه انجام خواهند داد.
ماده 49-حقوق ماهانه افسران -درجه داران -دانشجويان ودانش آموزان و افراد وظيفه بشرح زير خواهد بود:
الف -حقوق افسران وظيفه به ميزان حقوق ثابت ماهانه سال اول افسران همدرجه كادر ثابت .
ب -حقوق درجه داران وظيفه 1-گروهبان سوم 115واحد حقوقي .
2-گروهبان دوم 125واحد حقوقي .
3-گروهبانيكم 135واحد حقوقي .
ج -حقوق دانشجويان وظيفه در مدت آموزش مقدماتي و دانش آموزان وظيقه در مدت آموزش مقدماتي و تخصصي 2000ريال .
د-حقوق دانشجويان وظيفه در مدت آموزش تخصصي 500/2ريال .
ه -حقوق ماهانه افراد وظيفه به ميزاني است كه هر سال دربودجه وزارت دفاع پيش بيني ميشود.
ماده 50-افسران ودرجه داران وظيفه در صورت اعزام به ماموريت يا انتقال يا خدمت در مناطق بدآب وهوا مشمول مقررات فوق العاده و مزاياي مربوط به افسران و درجه داران كادر ثابت نسبت به حقوق آنان خواهند بودودر صورتي كه در يگانهاو قسمتهائي كه پرسنل كادر ثابت آنها از مزاياي قانوني خاص استفاده ميكنند،مشغول خدمت شونددر شرايط مشابه از مزاياي مزبور نسبت به حقوق خويش استفاده خواهند كرد.