قانون پیوند اعضا

پیوند اعضا
1. منابع پیوند
1) از فرد زنده
5 – قانون پیوند اعضاء بیماران فوت شده یا بیمارانی که مرگ مغزی آنان مسلّم است
قانون پیوند اعضاء بیماران فوت شده یا بیمارانی که مرگ مغزی آنان مسلم است اجازه داده در صورت وصیت بیمار یا موافقت اولیاءدم از اعضای سالم بیمار جهت بیماران دیگر استفاده شود.
این قانون از زمره معدود قوانینی است که با عنایت به اصل 94 قانون اساسی بدون اظهارنظر شورای نگهبان لباس اجرا به خود گرفته است. در اصل 94 قانون اساسی آمده است کلیه مصوبات مجلس شورای اسلامی باید به شورای نگهبان فرستاده شود. شورای نگهبان موظف است آن را حداکثر ظرف ده روز از تاریخ وصول از نظر انطباق با موازین اسلامی و قانون اساسی مورد بررسی قرار دهد و چنان چه آن را مغایر ببیند برای تجدیدنظر به مجلس بازگرداند، در غیر این صورت مصوبه قابل اجراست. این مصوبه مجلس به لحاظ عدم وصول تأییدیه شورای نگهبان در مهلت مقرر لازم‏الاجرا شده است.
ماده واحده – بیمارستان های مجهز برای پیوند اعضاء، پس از کسب اجازه کتبی از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، می‏توانند از اعضای سالم بیماران فوت شده یا بیمارانی که مرگ مغزی آنان بر طبق نظر کارشناسان خبره مسلم باشد، به شرط وصیت بیمار یا موافقت ولی میت جهت پیوند به بیمارانی که ادامه حیاتشان به پیوند عضو یا اعضای فوق بستگی دارد استفاده نمایند.
تبصره 1- تشخیص مرگ مغزی توسط کارشناسان خبره در بیمارستان های مجهز دانشگاه های دولتی صورت می‏گیرد. این کارشناسان با حکم وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به مدت چهار سال منصوب می‏شوند.
تبصره 2- اعضای تیم‏های تشخیص مرگ مغزی نبایستی عضویت تیم‏های پیوندکننده را داشته باشند.
تبصره 3- پزشکان عضو تیم از جهت جراحات وارده بر میت مشمول دیه نخواهند گردید.
آیین‏نامه اجرایی این قانون به وسیله وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و نماینده قوه ‏قضائیه با هماهنگی سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران و بنیاد امور بیماری های خاص ظرف سه ماه از تاریخ ابلاغ این قانون تهیه و به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.
شماره 9929/ت 4.248ه 7/3/1381
هیات وزیران در جلسه مورخ 25/2/1381 بنا به پیشنهاد شماره .372 مورخ 28/3/.138 وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در اجرای تبصره3 ماده واحده قانون پیوند اعضای بیماران فوت شده یابیمارانی که مرگ مغزی آنان مسلم است – مصوب 17/1/1379 – و رعایت هماهنگی با دستگاه های مقرر در تبصره یاد شده، آئین نامه اجرایی قانونی مذکور را به شرح ذیل تصویب نمود:

ماده 1 – مرگ مغزی عبارت است از قطع غیر قابل برگشت کلیه فعالیت های مغزی کورتیکال (قشر مغز)، ساب کورتیکال (لایه زیر قشر مغز) و ساقه مغزی به طور کامل
تبصره – شرایط احراز مگر مغزی و ضوابط و معیارهای آن توسط وزیر بهداشت درمان و آموزش پزشکی طی دستورالعملی در چارچوب این آئین نامه تعیین و ابلاغ خواهد شد.
ماده 2 – تشخیص و تایید مرگ مغزی براساس ضوابط این آئین نامه توسط چهار پزشک متشکل از یک متخصص نورولوژی، یک متخصص جراحی مغز و اعصاب، یک متخصص داخلی و یک متخصص بیهوشی صورت می گیرد.
تبصره 1 – متخصصات فوق الذکر در هر یک از دانشگاه های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی استان ها که دارای بیمارستان های مجهز باشند، توسط وزیر بهداشت، درمان وآموزش پزشکی انتخاب و احکام آنان برای مدت چهار سال صادر خواهد شد.
تبصره 2 – هر کدام از پزشکان صدرالذکر این ماده جداگانه بیمار را معاینه نموده، برگه مخصوص این امر را تکمیل، امضاء و مهر می نمایند و در صورت اتفاق آراء ، مرگ مغزی بیمار مسلم خواهدبود
تبصره 3 – تایید پزشک قانونی در حیطه وظایف مسئولیت های مربوط، در زیر برگه مخصوص – یاد شده در تبصره (2) فوق – ضروری است.
تبصره 4 – برگه تعیین و تایید مرگ مغزی توسط وزارت بهداشت، درمان وآموزش پزشکی تهیه و در اختیار مراکز تشخیص دهنده مرگ مغزی قرار خواهد گرفت.
تبصره 5 – تشخیص قطعی مرگ مغزی باید در بیمارستان های دانشگاهی دولتی انجام شود.
ماده 3 – اعضای تیم های تشخیص و تایید مرگ مغزی نباید عضو تیم های پیوند کننده باشند.
ماده 4 – کلیه بیمارستان های کشور موظفند موارد وقوع مرگ مغزی را به مرکز مدیریت پیوند و بیماری های خاص وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گزارش دهند تا مراتب توسط نیم تشخیص دهنده مرگ مغزی تایید گردد.
ماده 5 – پس از مشخص شدن مرگ مغزی، مراحل بعدی در صورت وصیت بیمار با موافقت ولی میت انجام خواهد شد.
ماده6 – وصیت بیمار در چارچوب قوانین مربوط می تواند به دو صورت کتبی یا شفاهی باشد و با اعلام کتبی یک نفر از وراث قانونی قابل احراز است. در حالتی که اصل وصیتنامه در دسترس نباشد، از وراث قانونی که وصیت نامبرده را مبنی بر اعطای عضو محرز بدانند، طبق برگ تهیه شده از سوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی باید صورتجلسه تنظیم و توسط افراد مطلع امضاء شود.
ماده 7 – ولی میت همان وراث کبیر قانونی می باشند که می توانند رضایت خود را مبنی بر پیوند اعضاء اعلام نمایند. رضایت کلیه وراث یاد شده لازم است.
تبصره 1 – موافقت ولی میت باید کتبی صورت گیرد و در پرونده ضبط شود.
تبصره 2 – احراز ولی میت باید براساس مدارک مثبته باشد.
ماده 8 – ایجاد هماهنگی های لازم در اجرای این آئین نامه به عهده مرکز مدیریت پیوند و بیماری های خاص وزارت بهداشت، درمان وآموزش پزشکی می باشد.
تبصره – انتخاب گیرندگان و اولویت بندی آنان جهت انجام پیوند طبق برنامه تنظیمی و توسط مرکز فوق الذکر انجام خواهد شد.
ماده 9 – وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برای تامین هزینه های مترتب بر امر پیونداعضاء (هزینه های، انتقال متوفی، تهیه و انتقال عضو وانجام عمل پیوند) و هم چنین انجام امور فرهنگی، پیشنهادات لازم را به سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور اعلام و سازمان مذکور نیز اعتبارات لازم را در هر سال تحت عنوان ردیفی خاص در قانون بودجه کل کشور پیش بینی می نماید.
ماده 10 – وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در چارچوب قانون مربوط و این آئین نامه سایر دستورالعمل های لازم را صادر و به مبادی ذیربط ابلاغ خواهد نمود.
معاون اول رئیس جمهور – محمدرضاعارف