نظارت دستگاه قضا بر نحوه امداد رسانی به زلزله زدگان

از جمله دستگاه هایی که در کنار سایر دستگاه‌ها و نهادها از همان لحظات اولیه وقوع زمین لرزه در کنار زلزله‌زدگان بوده، مجموعه قضایی استان کرمانشاه است که بر نحوه خدمت‌رسانی به آسیب‌دیدگان و وضعیت امنیتی و انتظامی مناطق زلزله‌زده نظارت دارند.  در طول این چهار روز، اتفاقات مختلفی در مناطق زلزله زده کرمانشاه رخ داده از انتشار خبر دستبرد به محموله‌های امدادی گرفته تا دستگیری پیمانکار بیمارستان تازه تأسیس اسلام‌آباد غرب که با وقوع زمین لرزه تخریب شد. برخی سودجویان هم که از هیچ فرصتی برای رسیدن به مقاصد سیاسی خود دریغ نمی کنند، فضاسازی هایی پیرامون ساختمان‌های مسکن مهر را کلید زدند.

توزیع نامناسب اقلام امدادی
محمدرضا عدالتخواه رییس‌کل ‌دادگستری کرمانشاه که از همان لحظات نخست وقوع زمین لرزه به طور مرتب در مناطق زلزله زده حضور دارد، در گفت‌و‌گو با «حمایت» درباره فیلم منتشر شده در فضای مجاز مبنی بر دستبرد به کمک‌های امدادی توسط افراد سودجو اظهار کرد: نمی‌توانیم تایید کنیم که این فیلم برای منطقه زلزله‌زده است اما یکی از مشکلات در روزهای گذشته نحوه نامناسب توزیع اقلام بود که در این میان برخی‌ زلزله زدگان هیچ کمکی دریافت نکرده بودند. وی در ادامه تصریح کرد: با توجه به نحوه نامناسب توزیع کمک‌ها نمی‌توانیم بگوییم همه افرادی که جلوی ماشین‌های حامل اقلام امدادی را می‌گیرند‌ سودجو هستند؛ شاید مردمی باشند که هنوز کمک‌های امدادی را دریافت نکرده‌اند.
رییس کل دادگستری استان کرمانشاه خاطرنشان کرد: البته برای توزیع کمک‌ها هم نمی‌توانیم از افراد کارت شناسایی دریافت کنیم چون این افراد هیچ مدرکی در دست ندارند بنابراین‌ تنها کاری از دست ما برآمد، انتقال کمک‌های امدادی با مشایعت نیروهای نظامی به مناطق زلزله‌زده است. عدالتخواه از توزیع نامناسب خدمات انتقاد کرد و توضیح داد: برای امدادرسانی و ارسال اقلام امدادی باید از مردم کمک گرفته شود زیرا مردم کرمانشاه عشیره‌ای هستند و به صورت قبیله‌ای زندگی می‌کنند بنابراین می‌توانیم با کمک ریش‌سفیدان کمک‌ها را توزیع کرد. وی ادامه داد: مشکل اینجاست که در نحوه توزیع اقلام مردم را دخالت ندادیم‌ بنابراین همین موضوع مشکلاتی را ایجاد کرده است.

پرهیز از نگاه سیاسی به مسکن مهر
عدالتخواه در ادامه با اشاره به مسائل مطرح شده در خصوص ایمن نبودن ساختمان‌های مسکن مهر در مناطق زلزله‌زده گفت: نباید در این زمینه به ویژه در شرایط کنونی، احساسی و سیاسی رفتار کنیم زیرا هر سازه‌ای متولی دارد. به عنوان مثال متولی سازه‌های بیمارستانی وزارت بهداشت و متولی مسکن مهر وزارت راه و شهرسازی است بنابراین برای رسیدگی به این موضوع باید وزرای متولی نسبت به موضوع طرح دعوا داشته باشند.
این مقام مسئول با تأکید بر اینکه دادگستری کارشناس نیست و نمی‌تواند بدون طرح دعوا به موضوع وارد شود تصریح کرد: باید به زمان ساخت این سازه‌ها توجه کرد و دید که چه مقدار اعتبار به ساخت این پروژه‌ها ‌تخصیص داده شده است.
عدالتخواه خاطرنشان کرد: بر اساس بررسی‌های انجام شده از مسکن مهر سرپل ذهاب، اصل سازه مشکلی نداشت اما نما و دیواره‌های ساختمان ریزش کرده است. البته دادگستری استان هیچ ‌ نظری درباره سازه‌‌های مسکن مهر ندارد‌.
وی توصیه کرد: کسانی که نسبت به سازه‌های مسکن مهر شکایت دارند می‌توانند طرح دعوی کنند تا با کار کارشناسی، به موضوع رسیدگی شود؛ بنابراین مسکن مهر نیازمند کار دقیق کارشناسی است و باید مهندسان در این حوزه نظر بدهند.

پیشگیری از ایجاد گور‌های دسته‌جمعی
عدالتخواه با اشاره به نحوه خاکسپاری جان‌باختگان این حادثه هم گفت: خوشبختانه این موضوع را مدیریت کردیم زیرا اگر کار خاکسپاری جان‌باختگان به سرعت انجام نمی شد، احتمال شیوع بیماری‌های خطرناک وجود داشت.  وی اضافه کرد: در نخستین لحظات وقوع زمین‌لرزه، دادگستری وارد میدان شد و گزارش عملکرد را به رییس دستگاه قضایی اعلام کردیم. پزشکی قانونی استان از لحظات نخست حادثه در آماده‌باش کامل بود و اجساد جان‌باختگان به سرعت تعیین تکلیف و از ظهر فردای روز حادثه دفن اجساد آغاز شد.
رییس کل دادگستری استان کرمانشاه، گفت: همچنین برای جلوگیری از انتقال اجساد جان‌باختگان از روستاها به شهر و تسریع در امر خاکسپاری، تیمی از پزشکی قانونی در روستاها مستقر شد و جواز دفن با گواهی نیروی انتظامی صادر می‌شود. ضمن اینکه از همه ‌ اجساد پیش از تدفین عکس گرفته و سپس اجساد به ‌ خانواده‌ها تحویل داده می‌شو‌د‌.‌ عدالتخواه افزود: با تدابیر اتخاذ شده، از دفن اجساد به صورت گورهای دسته جمعی پیشگیری شده ‌و آمار فوت‌شدگان، تاکنون نزدیک به ۴۵۰ نفر اعلام شده است. البته آمارهای پزشکی قانونی با اختلاف اعلام می‌شود زیرا ممکن است در روستاها مردم اجساد را دفن کرده باشند.

برپایی چادر به جای ساختمان دادگستری
رییس کل دادگستری استان کرمانشاه با اشاره به حضور نمایندگان رییس قوه‌قضاییه در مناطق زلزله‌زده در روز بعد از وقوع زمین‌لرزه گفت: این گروه خسارت‌های ناشی از زمین لرزه را بررسی کردند زیرا در این زمین‌لرزه ساختمان دادگستری سر‌پل ذهاب و ثلاث باباجانی تخریب شده است و در تلاش هستیم که با پرپایی چادر و سپس کانکس، ساختمان را مجدد‌ فعال کنیم.

ممنوعیت خرید و فروش اقلام امدادی ‌
‌دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان کرمانشاه هم در ارتباط با برخی خبرهای منتشر شده مبنی بر خرید و فروش اقلام امدادی، گفت: ‌‌خرید و فروش اقلامی که دستگاه‌های امدادی و حمایتی میان مردم آسیب‌دیده توزیع می‌کنند ممنوع است و در صورت مشاهده با متخلفان برخورد می‌شود.
محمدحسین صادقی از مردم خواست در صورت مشاهده افرادی که مبادرت به خرید و فروش اقلام امدادی می‌کنند، آنها را به مأموران معرفی کنند.   وی به میزان گفت:‌‌ همچنین در نامه‌ای به رییس دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه اعلام کردیم با توجه به استقرار واحد‌های پزشکی قانونی در تمامی نقاط آسیب‌دیده، به واحد‌های تابعه ابلاغ کنند از صدور جواز دفن در خصوص جان‌باختگان رأساً اجتناب ورزند و تمامی اجساد را ‌ به پزشکی قانونی انتقال دهند. مبرهن است عدم توجه به موارد موصوف مستوجب مسئولیت بعدی خواهد بود.