افزایش قیمت موبایل به بهانه طرح رجیستری

طرح رجیستری یا همان شناسه دار کردن گوشی‌های موبایل از چهاردهم آذرماه با هدف جلوگیری از ورود گوشی های قاچاق به کشور اجرایی شده است و هم اکنون فاز دوم آن در حال اجرا است. این طرح با  گوشی های اپل شروع و در مرحله بعد به گوشی های بلک‌بری، موتورولا و گوگل پیکسل رسیده و بر اساس خبرها به احتمال زیاد تا پایان سال تمام گوشی های بازار مشمول طرح رجیستری می شوند. این در شرایطی است که با آغاز اجرای این طرح قیمت گوشی های موبایل در بازار گران شده است. فعالان بازار عمده ترین دلیل این مساله را خواب کالا در گمرک عنوان می کنند و معتقدند زمانی که گوشی قاچاق وارد می‌شود پروسه زمانی ندارد اما از طریق قانونی خواب کالا خود باعث شکل گیری تعرفه ای جدید می شود.
یکی از فروشندگان موبایل با اشاره به گرانی گوشی های تلفن همراه از حدود دو ماه گذشته می گوید اغلب همکاران ما قبل از اجرای این طرح می‌دانستند که به محض اجرایی‌شدن رجیستری، قیمت موبایل‌ها تغییر چشمگیری می‌کند که همان زمان هم این اتفاق افتاد و پیش‌بینی درست از آب درآمد. وی با بیان اینکه از نظر من تا زمانی که این طرح پا برجاست قیمت موبایل‌ها به حالت قبل برنمی‌گردد گفت:  «قاعدتا وقتی گوشی از طریق مبادی رسمی و با تعرفه وارد  می شود افزایش قیمت در آن ناگریز است.»
یکی دیگر  از فروشندگان بازار موبایل نیز در این باره گفت: «بعید است قیمت موبایل‌ها به حالت قبل بر‌گردد و از این به بعد قیمت پایه همین است که الان عرضه می‌شود. از نظر او انتظار می‌رود این قیمت با شیب ملایمی که به اینجا رسیده دوباره همین روند را طی کند؛ همان‌طور که در چند سال گذشته قیمت موبایل همیشه افزایش داشته و با همین روند پیش رفته است.»تاثیر نرخ ارز و تعطیلی بازارها
این در شرایطی است که بررسی ها نشان می دهد یکی از مهمترین دلایل گرانی گوشی های موبایل در چند مدت اخیر به افزایش قیمت ارز در بازار بازمی گردد؛ چراکه تغییر نرخ ارز بر قیمت محصولات وارداتی تاثیر مستقیم دارد. بسیاری از فعالان بازار با اشاره به تاثیر نوسانات اخیر دلار بر این بازار معتقدند این مساله باعث شوک به این بازار شده است. از سویی دیگر تعطیلات بازارها در آغاز سال نو میلادی از دیگر دلایل گرانی موبایل عنوان می‌شود؛ چرا  که  به طور معمول در این ایام با افزایش تقاضا در بازار موبایل روبه‌رو می شویم.

افزایش تعرفه واردات و گرانی درهم
از سویی دیگر حذف ارز مبادله ای و واردات با ارز آزاد، افزایش قیمت درهم و افزایش عوارض گوشی های اماراتی از دیگر دلایل گرانی گوشی های تلفن همراه در چند مدت اخیر عنوان می شود. در حال حاضر بخش عمده ای از گوشی های وارداتی در کشور از طریق امارات وارد می شود. حمیدرضا دهقانی نیا، مدیر کل فناوری اطلاعات و ارتباطات ستاد مبارزه با قاچاق کالا در خصوص علت افزایش قیمت گوشی های تلفن همراه پس از اجرای طرح رجیستری گفت: «کشور امارات عوارض ۵ درصدی برای صادارت در نظر گرفته است. همچنین به دلیل حذف ارز مبادله ای و واردات با ارز آزاد قیمت ها کمی با افزایش مواجه بوده اند. وی در ادامه افزود: «افزایش قیمت گوشی های همراه ربطی به طرح رجیستری ندارد.» بررسی ها نشان می دهد در دو ماه گذشته گوشی‌های اپل از بیشترین افزایش قیمت برخوردار بوده اند. فعالان بازار عمده ترین دلیل این مساله را واردات قانونی این گوشی در مدت اخیر عنوان می‌کنند و معتقدند در صورت گسترده تر شدن این طرح احتمال افزایش قیمت در سایر گوشی ها وجود دارد.  با این همه به گفته کارشناسان اجرای این طرح اثرات خوبی در بازار داشته است و مهمترین تاثیر آن حمایت از حقوق مصرف کنندگان است؛ چراکه پیش از این بخش عمده ای از بازار گوشی های موبایل را گوشی های قاچاق و بدون گارانتی در برگرفته بود و این مساله حجم قاچاق را افزایش می داد ضمن اینکه امکان پیگیری شکایت مصرف کنندگان گوشی وجود نداشت. در حال حاضر آمارها نشان می دهد با اجرای این طرح واردات قانونی گوشی های اپل از مبادی رسمی افزایش ۱۰۰۰ درصدی داشته است. در این شرایط تنهامساله نگران کننده در این خصوص به افزایش قیمت گوشی بازمی گردد که باید بر آن نظارت بیشتری صورت گیرد؛ چراکه به گفته وزیر ارتباطات اجرای این طرح نباید تاثیری در افزایش قیمت ها داشته باشد.  بررسی ها نشان می دهد از زمان اجرای این طرح اصناف همکاری مناسبی برای اجرای طرح رجیستری نداشته اند. علی فاضلی، رییس اتاق اصناف ایران با بیان گله مندی از شیوه همکاری صنف گوشی تلفن برای اجرای طرح رجیستری گفت: «۴۰۰ هزار بنگاه صنفی عرضه کننده گوشی تلفن همراه ظرفیت بزرگی است که در اجرای درست این طرح باید مورد توجه قرار گیرد.» از سویی دیگر روند کند اجرای طرح رجیستری از دیگر مواردی است که مورد انتقاد او قرار گرفت. در حال حاضر بسیاری از برند‌های پرفروش گوشی تلفن همراه با سهم ۸۰ درصدی از بازار در طرح رجیستری قرار نگرفته اند.  فاضلی با اشاره به اینکه طرح رجیستری از برند‌های دارای سهم محدود در بازار شروع شده است افزود: «بقیه برند‌های موجود در بازار که بخش اعظمی را به خود اختصاص داده است و باید هر چه سریعتر در این طرح قرار بگیرند.» بر اساس طرح رجیستری در مرحله نخست تمام خریداران باید فرایند استعلام سنجی اصالت گوشی‌های تلفن همراه و ثبت شناسه تحت عنوان IMEI راه در سامانه گمرک انجام دهند. خریداران تلفن همراه نیز باید از طریق شماره پیامکی ۷۷۷۷ یا کد دستوری *۷۷۷۷# نسبت به اصالت گوشی و همچنین ثبت شناسه اقدام کنند. کسانیکه گوشی رجیستر نشده خرید کرده اند یا گوشی قاچاق به جای رسمی به آنها فروخته شده است باید محصول مورد نظر را به فروشنده تحویل دهند و مسئولیت آن به عهده فروشنده است.